Interpretacja odczynów serologicznych w kile sercowo-naczyniowej

Zarówno syfilidolodzy, jak i kardiolodzy „uważają odczyny serologiczne za ważne, chociaż nierozstrzygające kryterium rozpoznawcze, pozwalające ze znacznym prawdopodobieństwem na potwierdzenie etiologii swoistej zmian naczyniowo-sercowych i odróżnienie ich od uszkodzenia układu krążenia na tle miażdżycowym lub reumatycznym. Klasyczne odczyny kiłowe dają jednak nie we wszystkich przypadkach kiły naczyniowo-sercowej wyniki dodatnie. Dane statystyczne dotyczące częstości dodatnich wyników serologicznych w kile naczyniowo-sercowej różnią się znacznie w zależności od doboru materiału. Friedman i Olainsky stwierdzali w kile naczyniowo-sercowej 71%, Boeck 75%, Colle 85—90%, Moore i wsp. 96—98%, a Mc Ferlane 94% dodatnich odczynów klasycznych. Jeżeli uwzględnia się jedynie przypadki nie leczone, o klasycznym obrazie kiłowego uszkodzenia tętnicy głównej i czynnym, postępującym procesie chorobowym, wówczas zdaniem Fromenta odczyny klasyczne są z reguły dodatnie, a w nielicznych tylko przypadkach wątpliwe. Spostrzeżenia Pracowni Białostockiej wskazują również, że odczyny kardiolipinowe są z reguły dodatnie w czynnych postaciach kiły naczyniowo-sercowej. W prowadzenie odczynu Nelsona pozwoliło na istotne wzbogacenie możliwościserologicznego rozpoznania kiły sercowo-naczyniowej. Jak wynika z prac Nelsona i wsp., Thompsona i Magnusona, Durela i wsp., Huriez i Baeldena, Jouve i wsp., odczyn Nelsona pozwala w niektórych przypadkach podejrzanych o kiłę naczyniowo-sercową na potwierdzenie etiologii swoistej mimo ujemnego wyniku odczynów klasycznych. Jouve i wsp. zbadali 53 chorych podejrzanych o aoititis luetica mimo ujemnego wyniku odczynów klasycznych. W 12 przypadkach, czyli u 22,6% badanych, odczyn Nelsona dał wynik dodatni. Podobne są wyniki badań Friedmana i Olansky’ego. Spośród 12 chorych, u których na podstawie anamnezy i obrazu klinicznego rozpoznano kiłę naczyniowo-sercową, mimo ujemnego wyniku odczynów klasycznych odczyn Nelsona u 9 był dodatni. Na podstawie przytoczonych badań panuje w piśmiennictwie zgodny pogląd, że odczyn Nelsona stanowi znacznie bardziej wiarygodne kryterium rozpoznaniu naczyniowo-sercowej niż klasyczne odczyny, ale wymaga również krytycznej interpretacji. Ujemny wynik odczynu Nelsona nie wyklucza etiologii swoistej, gdyż w wyjątkowo rzadkich przypadkach kiły naczyniowo-sercowej naczyń ten może ulegać samoistnej negatywizacji. Dodatni wynik odczynu Nelsona świadczy o przebyciu zakażenia, ale nie zawsze rozstrzyga o charakterze zmian w układzie krążenia, gdyż zmiany miażdżycowe lub reumatyczne mogą rozwijać się również u osób, które przebyły kiłę. Jak wykazały badania Manikowskiej-Lesińskiej i wsp. oraz FribourgBlanca i Niela, odczyn immunofluorescencii jest u chorych ze swoistymi zmianami w układzie naczyniowo-sercowym z reguły dodatni. Doświadczenia Pracowni Białostockiej zdają się wskazywać, że miano odczynu immunofluorescencii pozwala również ze znacznym prawdopodobieństwem na ocenę czynności procesu swoistego.