Antygen krętkowy

Antygen krętkowy wykazuje często istotne różnice, zarówno ilościowe, jak i jakościowe. Poglądy na wpływ cech ilościowych antygenu krętkowego na czułość odczynu Nelsona nie są całkowicie jednomyślne. Badania Nelsona i Diesendrucka wykazały, że różnice ilości krętków, utrzymujących się w granicach 1 X 106 — 15 X 106 na ml zawiesiny, nie wywierają wpływu na czułość odczynu. Podobny pogląd reprezentuje Hardy. Portnoy, Olansky i Edmundson wykazali, że zwiększenie liczby krętków z 5 do 20 czy 40 w polu widzenia powoduje wyraźne zmniejszenie miana ilościowego surowicy kontrolnej. Miller, posługując się modyfikacją odczynu opracowaną przez Boaka, naszym zdaniem niedostatecznie czułą, wykazali różnice miana odczynu już przy zwiększeniu liczby krętków od 1 do 5 w polu widzenia. Badania przeprowadzone przez Zająca wykazały odwrotnie proporcjonalną zależność między mianem odczynu a liczbą krętków zawartych w zawiesinie antygenowej. Różnice przy wzroście liczby krętków od 2 do 15 były jednak znikome. Ponieważ odczytywanie odczynu przy zbyt małej ilości drobnoustrojów w polu widzenia powoduje pewne różnice subiektywne w ocenie wyników, Pracownia Białostocka stosuje w codziennej pracy diagnostycznej zawiesinę antygenową zawierającą 10—15 krętków w polu widzenia. Nielsen jest zdania, że oprócz ilości krętków istotny wpływ na czułość odczynu mają morfologicznie zmienione cząstki krętków rozpuszczone w zawiesinie antygenowej, a Metzger wykazał, że istotny wpływ na czułość odczynu Nelsona ma Iizozym wprowadzony do zawiesiny antygenowej z płynem tkankowym jąder króliczych. Czułość odczynu Nelsona i jej wahania zależne są również od cech biologicznych krętków bladych użytych jako antygenu. W szczególności na wahania czułości i powtarzalności odczynu ma wpływ stopień uczulenia krętków przeciwciałami zawartymi w tkance jądrowej królika. Problem ten zostanie omówiony bardziej szczegółowo w dalszej części niniejszego rozdziału.