Interpretacja odczynów serologicznych w kile późnej utajonej

W przebiegu kiły utajonej odczyny klasyczne dają początkowo z reguły wyniki wybitnie dodatnie, a ich miano ilościowe jest stosunkowo wysokie. W późniejszych okresach kiły utajonej u znacznej części chorych bez objawów klinicznych występuje wyraźny spadek miana, a następnie przejściowa lub trwała negatywizacja klasycznych odczynów kiłowych. Skłonność przeciwciał wassermannowskich do samoistnego ustępowania została szczegółowo omówiona w poprzedniej części niniejszego rozdziału. W piśmiennictwie stwierdza się bardzo znaczne różnice poglądów na czułość i wartość diagnostyczną odczynów klasycznych w przebiegu kiły utajonej. Różnice statystyczne odsetka wyników dodatnich zależą głównie od doboru materiału, a w szczególności od okresu czasu, jaki upłynął od zakażenia. W przypadkach podejrzanych o kiłę utajoną ze względu na niedostateczną swoistość i czułość odczynów klasycznych zarówno ich dodatnie, jak i ujemne wyniki wymagają weryfikacji za pomocą odczynu Nelsona lub odczynu FTA-ABSTZ-wykonani a odczynu Nelsona można zrezygnować jedynie wówczas, gdy obok dodatnich wyników odczynów klasycznych również dane epidemiologiczne i anamnestyczne przemawiają ze znacznym prawdopodobieństwem za rozpoznaniem kiły. Odczyn Nelsona jest w kile utajonej późnej z reguły dodatni. Zgodnie z przedstawionymi w poprzedniej części niniejszego rozdziału badaniami może on ulegać w późniejszych okresach negatywizacji, co jest jednak zjawiskiem stosunkowo rzadkim i wyraża się częściej wynikiem słabo dodatnim lub wątpliwym, niż całkowicie ujemnym. Dzięki temu odczyn Nelsona pozwala na wykazanie kiły utajonej w przypadkach, w których odczyny kardiolipinowe dają wyniki ujemne: Przypadki kiły utajonej, w których rozpoznanie ustalono na podstawie dodatniego wyniku odczynu Nelsona, mimo ujemnego wyniku odczynów kardiolipinowych nie mają zwykle czynnego charakteru. Jednakże ustalenie rozpoznania może mieć w tych przypadkach pewne znaczenie epidemiologiczne. Tramier i Rangue zbadali 57 kobiet z ujemnymi odczynami kardiolipinowymi, u których wskutek licznych poronień i martwych porodów podejrzewano kiłę utajoną. U 10 badanych spośród tej grupy odczyn Nelsona pozwolił na wykazanie kiły utajonej i ustalenie swoistej przyczyny przebytych poronień. Według badań Niela i Fribourg-Blanca miano ilościowe odczynu Nelsona w późnym okresie nie leczonej kiły utajonej utrzymuje się zwykle w granicach 150—500. Niskie miano odczynu Nelsona, zdaniem tych autorów, świadczy o tym, że procent swoisty nie ma skłonności do dalszego rozwoju. W przypadkach kiły czynnej Fribourg-Blanc stwierdzał miano odczynu Nelsona w granicach 1000—3000. Zarówno odczyn immunofluorescencji krętków OIFK, jak i jego modyfikacja absorpcyjna dają w kile utajanej niemal zawsze wyniki dodatnie, a ich całkowita negatywizacja jest wyjątkowo rzadka. FTA-ABS, którego swoistość dorównuje niemal swoistości odczynu Nelsona, a czułość jest znacznie wyższa, pozwala na wykazanie przebytego zakażenia w tych przypadkach kiły utajonej, w których wszystkie inne odczyny, łącznie z odczynem Nelsona, są ujemne.