Analiza sytuacji epidemiologicznej w świecie w okresie powojennym

a. Wprowadzenie penicyliny do lecznictwa jest niewątpliwie jednym z bardzo istotnych czynników, które wpłynęły na spadek zachorowań na kiłę w okresie po II Wojnie Światowej. Należy bowiem liczyć się z tym, że pod czas pierwszych 15 lat ery penicylinowej szerokie stosowanie, a nawet nad używanie penicyliny w leczeniu różnych innych chorób mogło mieć również poważny wpływ epidemiologiczny na kiłę, likwidując wśród szerokich kręgów ludności ewentualne zakażenia kiłowe jeszcze w okresie wylęgania. Natomiast ograniczenie stosowania penicyliny zmniejszyło również zakres jej działania zapobiegawczego i mogło między innymi stać się przyczyną wzrostu zachorowań na kiłę. Wprawdzie produkcja penicyliny w świecie od tego czasu wzrosła, lecz jeszcze bardziej wzrosła produkcja antybiotyków o szerokim spectrum, które nie mają działania krętkobójczego. Prócz tego w latach pięćdziesiątych stosowanie penicyliny ze względu na możliwość powikłań stało się bardziej wybiórcze i ograniczone. b. Począwszy od końca ubiegłego wieku i na początku wieku XX ukazuje się stopniowo w różnych krajach prawodawstwo formułujące zasady zwalczania chorób wenerycznych i wprowadzające ich bezpłatne rozpoznawanie i leczenie. W 1924 r. powstaje Międzynarodowa Unia Zwalczania Chorób Wenerycznych, której działalność przyczyniła się znacznie do spopularyzowania zasad racjonalnego ich zwalczania. Między innymi dzięki inicjatywie Unii doszło do opracowania tzw. Międzynarodowej Umowy Brukselskiej, regulującej zasady zwalczania chorób wenerycznych wśród marynarzy. c. Ogromne nasilenie chorób wenerycznych, jakie wystąpiło po II Wojnie Światowej, spowodowało w wielu krajach znaczne wzmocnienie wysiłków administracji służby zdrowia w kierunku modernizacji metod zwalczania oraz wprowadzenia nowych metod leczenia. Jak wiadomo, uzyskano duże sukcesy, zarówno epidemiologiczne, jak i lecznicze. Sukcesy te jednak nie zostały ocenione właściwie. Wnioski, jakie z nich wyciągnięto, okazały się mylne, gdyż choroby weneryczne bynajmniej nie były „chorobami wymierającymi i zanikającymi”, jak przypuszczano. Osłabienie wysiłków organizacyjnych oraz likwidacja szeregu instytucji zajmujących się zwalczaniem chorób wenerycznych okazały się przedwczesne i krótkowzroczne, a na dłuższą metę — szkodliwe. Dopiero przed kilku laty nastąpiła pewna reorientacja pod tym względem i prawdopodobnie temu należy przypisać, że w latach 1965—66 uzyskano w niektórych krajach wyraźny spadek (Francja, Włochy) lub zahamowanie wzrostu (Stany Zjednoczone) nowych zachorowań. d. Badania ankietowe przeprowadzone wśród ogółu lekarzy przez Amerykańskie Towarzystwo Lekarskie wykazały, że liczba przypadków zarejestrowanych przez społeczną służbę zdrowia stanowi zaledwie 20% ogólnej liczby zachorowań, gdyż ok. 80% chorych było leczonych prywatnie. Badania te wykazały, że jedną z przyczyn wzrostu chorób wenerycznych w Stanach Zjednoczonych jest brak współpracy pomiędzy lekarzami prywatnymi a publiczną służbą zdrowia, wskutek czego wykrywanie źródeł zakażenia oraz kontaktów zakażonych jest niedostateczne. Należy sądzić, że podobne zjawiska mogą występować również w innych krajach. e. Autorzy poddają również analizie zależność szerzenia się chorób wenerycznych od czynników ekonomicznych, społecznych i obyczajowych. W czasie trwania wojny do zmienionych warunków życia dużych mas wojska i ludności cywilnej dołączają się jeszcze czynniki wynikające z pewnej ekspansji ekonomicznej. Ekonomia inflacyjna powoduje czasową i przejściową poprawę ekonomiczną, co sprzyja łatwemu wydawaniu pieniędzy również na cele rozrywkowe. W okresie powojennym obserwuje się w wielu krajach zjawisko odwrotne, mianowicie zarówno indywidualne, jak i zbiorowe inwestowanie pieniędzy w odbudowę, rekonstrukcję normalnego życia, w rehabilitację. Późniejsze lata wykazują ponownie wzmożoną ekspansję ekonomiczną. W tym okresie znaczne sumy pieniędzy są przeznaczane na tzw. standard życiowy, połączony z turystyką, podróżami, zabawą i „korzystaniem z życia”. Zjawiska te niewątpliwie odgrywają ważną rolę w epidemiologii kiły. Zmiany obyczajowo-moralnie, jakie zaszły w ostatnich latach, przyczyniły się niewątpliwie do wzmożenia aktywności seksualnej, szczególnie w niektórych grupach społecznych. W związku z szybkim postępem społecznym, ekonomicznym i technicznym zmiany te przenikają do społeczeństw w sposób „eksplozyjny”. Należy rozpatrzyć różne aspekty tego zjawiska.